W 73 rocznicę Pacyfikacji Ryczowa
Jednym z Miejsc Pamięci w Gminie Ogrodzieniec jest zbiorowa mogiła "na skale" w Ryczowie. Tablica na mogile upamiętnia ofiary hitlerowskiej pacyfikacji na mieszkańcach wsi, która miała miejsce 21 lutego 1944 roku.
Pacyfikacja okupiona została ofiarami 17 mężczyzn, w tym: 12 z nich zginęło rozstrzelanych z rąk hitlerowskich „na skale”, trzech kolejnych zmarło w Pilicy, na skutek poniesionych ran oraz dwóch partyzantów, którzy zginęli w styczniu 1944 roku. Kolejnych 17 wywieziono do obozu koncentracyjnego w Płaszowie koło Krakowa. Wśród nich był Stefan Kajdan, najmłodszy uczestnik wydarzeń ryczowskich, który obecnie mieszka w Kwaśniowie.
Wśród mieszkańców Ryczowa, zesłanych do obozu koncentracyjnego w Płaszowie byli: Franciszek Barczyk, Stefan Chłosta, Edward Jakacz, Piotr Kowalik, Stefan Kajdan, Józef Kajdan, Stanisław Kajdan, Józef Kuźniak, Kazimierz Masłoń, Roman Madera, Piotr Paś, Antoni Paś, Józef Pieszczyk, Stanisław Pilarczyk, Stanisław Wójcik, Walenty Wnuk i Jan Żak.
W wyniku pacyfikacji wsi śmierć ponieśli i spoczywają w mogile obok starej szkoły w Ryczowie: Józef Chłosta lat 31, Edward Foltański lat 17, Stefan Kajdan lat 30, Antoni Kazek lat 30, Julian Klichowski lat 22, Serwacy Krawiec lat 28, Piotr Pędzik lat 28, Stefan Straszak lat 25, Edward Szeląg lat 25, Walerian Szeląg lat 22, Franciszek Żak lat 26, Stanisław Żak lat 31. W Pilicy pochowani są: Mieczysław Chłosta lat 35, Roman Uliniarz lat 28, Konstanty Wnuk lat 39, natomiast w Cieślinie Stanisław Mudyna lat 34, a w Chechle Marian Straszak lat 21.
Jak co roku, w montażu słowno-muzycznym, uczniowie szkoły podstawowej w Ryczowie uczcili pamięć poległych mieszkańców i przypomnieli o tamtym tragicznym wydarzeniu.
Gościem honorowym spotkania, a zarazem ostatnim żyjącym uczestnikiem pacyfikacji, jest wspomniany już wcześniej pan Stefan Kajdan.
Po części artystycznej oraz przemowie gościa – wzruszającej opowieści o powrocie z obozu do rodzinnego domu, delegacja uczniów ze szkoły z Dyrektorem Jarosławem Góreckim oraz przedstawiciele władz gminy w osobach Burmistrza Miasta i Gminy Andrzeja Mikulskiego oraz Sekretarza Miasta i Gminy Dariusza Ptasia udali się pod mogiłę. Tutaj zostały złożone wieńce oraz zapalone znicze.
Pan Stefan Kajdan po raz kolejny podzielił się swoimi wspomnieniami z tamtych dni.
Warto przypomnieć, że z jego inicjatywy oraz Piotra Smętka, pochodzącego z Ryczowa, Gmina Ogrodzieniec ufundowała tablicę poświęconą tamtym wydarzeniom. 12 lipca 2013 roku tablica została przekazana do Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie.
Ku pamięci pomordowanych podczas pacyfikacji mieszkańców Ryczowa, po powrocie z obozu w Płaszowie, Stefan Kajdan z Kwaśniowa razem z nieżyjącym już Edwardem Jakaczem z Ryczowa Kolonii ułożyli słowa "Pieśni o tragedii Ryczowa", cytowanej poniżej:
"Pieśń o tragedii Ryczowa"
A wy Ryczowianie, z całego Ryczowa,
Stała nam się tragedia, niech Pan Bóg zachowa.
Działo się to w lutym, pod koniec miesiąca,
O godzinie 5-tej rano, przed wschodem słońca.
W ten czas Ryczowianie, wszyscy smacznie spali,
W tym znienacka do naszej wsi Niemcy nadjechali.
A gdy nadjechali, to wieś okrążyli,
Zaraz wszystkich Ryczowianów do szkoły spędzili.
Kiedy już spędzili i posortowali,
Tych, których na śmierć skazali, pod skałę zagnali.
Kiedy już zagnali, ptaszki świergotały,
W tym czasie nas Ryczowianów, kule przeszywały.
Lecz te kule “szwabskie” wszystkich nie trafiły,
Część zabitych, część spalonych, a innych raniły.
Tym, którzy zostali, powstawać kazali,
W obozie koncentracyjnym zaraz osadzili.
A w tym też obozie bili, katowali,
Lecz my wszyscy Ryczowianie szczęśliwie przetrwali.
Dzięki partyzantom, którzy nas odbili
I tak my do naszej wioski wszyscy powrócili.
A wy, Ryczowianie, pamiętajcie o nich,
O tych, co za was polegli, o tych, co cierpieli.
Więc my Ryczowianie i Wy Wszyscy Święci,
Niech ta straszna tragedia zostanie w pamięci.
I.Rajca
Na skróty
Mobilnie w stałym kontakcie z gminą
Przydatne linki
Wspólnie możemy dokonać wielkich rzeczy
Galeria
Wyjątkowe miejsca na każdą porę roku
Czy wiesz, że...
Ciekawe informacje o naszej gminie